Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Marmara Denizi'nde meydana gelebilecek 7 büyüklüğünün altındaki depremlerde ciddi bir tsunami etkisi beklenmediğini açıkladı. Bu açıklama, özellikle bölgede yaşayan vatandaşlar arasında büyük bir rahatlama yarattı. Ancak, Özçelik, olası risklere karşı dikkatli olunması gerektiğinin de altını çizdi.
Marmara'da Tsunami Riski: Fay Hattı ve Deniz Yapısı
Doç. Dr. Özçelik, Marmara Denizi'nin sınırlı su kütlesi ve yatay atımlı fay karakteristiği nedeniyle tsunami etkisinin düşük olduğunu belirtti. Yanal atımlı fayların, düşey atımlı faylara göre tsunami üretme potansiyelinin daha düşük olduğunu vurgulayan Özçelik, geçmişte yaşanan ve yüksek dalgalara neden olan olayların kıyıdaki tırmanma etkisinden kaynaklandığını ifade etti.
Marmara Denizi'ndeki fay hattının yapısı ve deniz dibi topoğrafyası, tsunami oluşumu açısından kritik öneme sahip. Özçelik, "Tsunamilerin şiddeti, fay türü, depremin büyüklüğü ve hareketin süresine bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Ancak kıyı yapısı, batimetri (deniz dibi topoğrafyası) ve yerleşim düzeni de etkili oluyor," dedi.
Geçmiş Depremler ve Tsunami Etkileri
1999 yılında meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki İzmit Depremi'nde İzmit Körfezi'nde yer yer 2,5 metreye kadar ulaşan dalga yükselmeleri gözlemlendiğini hatırlatan Özçelik, bu durumun özellikle zemin kayması ve deniz tabanı çökmesi gibi etkilerden kaynaklandığını belirtti. Küresel verilere göre, Marmara Denizi gibi küçük ve kapalı havzalarda, 7 büyüklüğünün altındaki depremlerde tsunami dalgaları genellikle 2 metrenin altında kalıyor.
Doç. Dr. Özçelik'in açıklamalarına göre, tsunami riski taşıyan bir deprem durumunda alınması gereken önlemler şöyle:
- İzmit Körfezi çevresindeki yerleşimlerin saniyeler içinde tepki vermesi gerekiyor.
- Marmara Denizi'nin kuzey ve güney kıyılarında ise bu süre yaklaşık 10 dakikaya kadar çıkabiliyor.
- Balıkçılık, turizm ve su sporları gibi kıyı faaliyetleriyle uğraşanların olası tsunami riskine karşı daha dikkatli ve bilinçli hareket etmeleri gerekiyor.
Tsunami Dalgalarının Özellikleri ve Kıyı Bölgelerine Etkisi
Tsunami dalgalarının klasik deniz dalgalarından farklı olduğunu belirten Doç. Dr. Özçelik, bunların deniz tabanından yüzeye doğru yükselen ve kıyıya tek yönlü ilerleyen büyük su kütleleri olduğunu vurguladı. Bu dalgaların, düz kıyı bölgelerinde yüzlerce metre içeriye kadar ulaşabileceğini ve ilk gelen dalganın her zaman en büyük dalga olmayabileceğini de sözlerine ekledi.
Özçelik, "Tsunami dalgaları, deniz tabanından yüzeye doğru yükselen ve kıyıya tek yönlü ilerleyen büyük su kütleleridir. Düz kıyı bölgelerinde yüzlerce metre içeriye kadar ulaşabilirler," dedi.
Sonuç olarak, Doç. Dr. Ceyhun Özçelik'in açıklamaları, Marmara Denizi'nde 7'nin altındaki depremlerde büyük bir tsunami beklenmediği yönünde olsa da, olası risklere karşı hazırlıklı olunması gerektiğinin altını çiziyor. Kıyı bölgelerinde yaşayanların ve kıyı faaliyetlerinde bulunanların bu konuda bilinçli olması, olası bir tehlike durumunda hayat kurtarıcı olabilir.
