Trump'tan Orta Asya Çıkarması! 5 Lider Beyaz Saray'da Buluştu

ABD eski Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da Orta Asya rüzgarı estirdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Trump'ın ev sahipliğinde C5+1 formatında bir araya geldi. Zirve, ABD ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açma potansiyeli taşıyor.

Orta Asya'nın Önemi Artıyor: Enerji ve Stratejik Konum

Trump, zirvede yaptığı konuşmada Orta Asya'nın enerji kaynakları ve stratejik konumunun altını çizdi. Bölgenin özellikle enerji ve nadir toprak elementleri açısından büyük bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Trump, Kazakistan ile 17 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladıklarını ve bu ülkeyi ziyaret etmeyi planladığını açıkladı. Bu anlaşma, ABD'nin bölgedeki ekonomik ve siyasi etkisini artırma hedefinin somut bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Kazakistan'ın Abraham Anlaşmaları'na katılmayı kabul etmesinin de önemli bir gelişme olduğunu belirten Trump, diğer C5 ülkeleriyle de benzer işbirlikleri yapmayı hedeflediklerini söyledi. Bu durum, ABD'nin Orta Asya'da İsrail ile ilişkileri normalleştirme çabalarına destek aradığının bir işareti olarak yorumlanabilir.

Liderlerden Trump'a Destek Mesajları

Zirveye katılan Orta Asya liderleri, Trump'a destek mesajları vermekten çekinmediler. Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Trump'a "liderliği ve barışa katkıları" nedeniyle teşekkür ederken, Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, C5+1 sürecini yeniden başlatma konusundaki kişisel çabasını takdir ettiklerini belirtti. Mirziyoyev'in "Trump'ın bölgeye gösterdiği ilgiyi daha önce hiçbir ABD başkanı göstermedi" şeklindeki sözleri dikkat çekti.

Hatta Mirziyoyev, Rusya-Ukrayna Savaşı'nı sona erdirebilecek tek liderin Trump olduğunu düşündüklerini ifade etti. Bu açıklama, Orta Asya ülkelerinin Rusya-Ukrayna Savaşı konusundaki endişelerini ve Trump'ın arabuluculuk rolüne olan inançlarını yansıtıyor.

Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman, zirvenin ABD-Orta Asya ilişkileri açısından önemli bir adım olduğunu vurgularken, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov da ekonomik ve ticari alanlarda işbirliğinin geliştirilebileceğini dile getirdi.

Bölgesel Rekabet ve Orta Asya'nın Rolü

ABD ile Orta Asya ülkeleri arasında 2015'te başlatılan C5+1 forumu, 2023'te devlet başkanları düzeyine taşınmıştı. Bu yıl Avrupa Birliği, Rusya ve Çin liderleri de bölgeyi ziyaret ederek zirveler düzenledi. Bu durum, Orta Asya'nın küresel güçler arasındaki rekabetin odağı haline geldiğini gösteriyor.

ABD ile Çin arasında nadir toprak elementleri konusunda artan rekabet, bölge ülkeleriyle kurulan ilişkilerin stratejik önemini artırıyor. Kazakistan, dünyanın en büyük uranyum üreticisi konumunda bulunurken; Özbekistan altın rezervleriyle, Türkmenistan ise doğalgaz kaynaklarıyla dikkat çekiyor. Bu zengin kaynaklar, Orta Asya'yı küresel enerji piyasaları için kritik bir bölge haline getiriyor.

Sonuç

Trump'ın Orta Asya'daki 5 ülkenin lideriyle Beyaz Saray'da bir araya gelmesi, ABD'nin bölgeye yönelik artan ilgisinin önemli bir göstergesi. Zirvede yapılan anlaşmalar ve verilen mesajlar, ABD ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkilerin önümüzdeki dönemde daha da gelişeceğine işaret ediyor. Ancak, bölgedeki bölgesel rekabetin artması ve küresel güçlerin farklı çıkarları, Orta Asya ülkeleri için karmaşık bir ortam yaratıyor. Bu nedenle, Orta Asya ülkelerinin dengeli bir dış politika izlemesi ve kendi çıkarlarını koruması büyük önem taşıyor.